Nils Peders. Staalby

  Generelle notater:

Det var krig millom Norge og Sverige 1716 og all ungdom måtte reisa i krigen,

det vart soleis lite arbeidskraft att på gardane. Denne Nils Staalby var då med

i krigen frå Sverige berre 18 år gamal, og han vart teken til fange ilag med

522 svensker ved Moss 23. april 1716. Desse krigsfangane vart sende omkring i

landet og skulle vera tenestdrengjer hos bøndene, og Nils Staalby ilag med

flere fangar kom til Bergen. Då kunde bøndene reisa til Bergen og taka seg ut

ein dreng.

Peder Hansom Tysse reiste til Bergen og tok denne Nils Staalby til dreng,

reiste so heimatt. Det skulle vera ein snill og grei kar.

Der er eit "sagn" om denne svenske-Nils, at når han hadde vore på Tysse ei tid

fekk han godhug for Anna, dotter til Peder Hansson Tysse, nevnt framanfyre. Når

det leid fram på året syntes Peder Tysse at dotteri Anna var blitt meir fyldig

enn ho hadde vore før, og mystenkte svenske-Nils for det, han var då arg og

sint for dette med dotteri, og jaga svenske-Nils frå garden. Nils Staalby pakka

sine saker i skreppa og drog avgarde. Men då vart det eit uppstyr i garden.

Anna gret og bar seg ille, at Peder Tysse betenkte seg og sende tvo mann etter

han, og dei nådde han att på Lauvskardåsen, med beskjed frå Peder Tysse at han

skulle koma attende til Tysse og gifta seg med Anna.

Nils Staalby var viljug til det og fylgde karane attende til Tysse. Det skulle

då lagast til bryllup. Som skikk og bruk skulle brura pyntast på staburet, og

brudgomen skulle henta bruri der. Men Peder Tysse var endå ikkje i noko godlag

og på bryllupsdagen stilte han seg opp i dørskuten for inngangen til storstova

med gevær, og stod og venta på brurfolket. Når dei kom ut frå stabburet pg pver

tunet, sikta Peder Tysse på brudgomen, men han gjekk beint på og like rolegt og

sa: Skjot berre du vist du trur det bater noko, for eg har stade for skot fytt.

Då kasta Peder Tysse geværet, tok brudgomen i handi og sa: No skal du vera

velkomen verson min, for no har og røynt at du er ein mann.

So vart dei gifte og Anna fekk tvo gardar i heimanfylgje, Tveit og Langeland.

Dei vart buande på Tveit.

Nils giftet seg med Anna Pedersdtr. Tysse, datter av Peder Hans. Tysse og Marta Knudsdtr. Aadland, den 6 jan 1720 i Samnanger. (Anna Pedersdtr. Tysse ble født i 1700 i Ytre Tysse, Samnanger og døde i 1780 i Langeland, Samnanger.)